Ảnh vệ tinh chụp Eo biển Hormuz ngày 24/5/2017. Nguồn: Gallo Images/Getty Images
Nếu kịch bản rất xấu này xảy ra, châu Âu có thể rơi vào một cuộc khủng hoảng toàn diện về năng lượng, kinh tế và an ninh.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn truyền thông địa phương, ông Sardar Esmail Kowsari – chỉ huy cấp cao Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo (IRGC) đồng thời là nghị sĩ quốc hội Iran – khẳng định: “Việc đóng cửa eo biển Hormuz đang được cân nhắc và Iran sẽ đưa ra quyết định tốt nhất với sự quyết đoán”.
“Chúng tôi có rất nhiều lựa chọn để trừng phạt đối thủ và phản ứng quân sự chỉ là một phần trong tổng thể các biện pháp đáp trả", Ông Sardar Esmail Kowsari nói thêm.
Hạ tầng dầu khí và vận tải biển có thể bị tấn công
Theo giới chuyên gia năng lượng tại Viện Oxford Economics, nếu Iran tiến hành phong tỏa Hormuz, GDP toàn cầu có thể bị ảnh hưởng tiêu cực trong quý kế tiếp, lạm phát tại Mỹ có thể tăng tới 6% vào cuối năm, còn châu Âu sẽ chứng kiến hiệu ứng lan tỏa nhanh chóng trong chuỗi giá trị.
Các nhà nghiên cứu cũng cho biết, kịch bản tồi tệ nhất là Iran đóng cửa eo biển Hormuz và tấn công hạ tầng dầu khí các nước vùng Vịnh – điều có thể đẩy kinh tế toàn cầu vào chu kỳ suy thoái.
Giới chuyên gia quân sự phương Tây cảnh báo, Iran có thể sử dụng kho tên lửa tầm ngắn và tầm trung để nhắm vào các giàn khoan, đường ống dẫn dầu hoặc tấn công tàu thương mại trong vịnh Ba Tư. Ngoài ra, các đòn không kích bằng máy bay có người lái hoặc không người lái (như dòng UAV Shahed) có thể làm tê liệt hệ thống điều hướng, radar tại các cảng lớn.
Không loại trừ khả năng Iran triển khai chiến hạm để phong tỏa vật lý eo biển Hormuz – giống như cách nước này từng phát động một cuộc tấn công vào ngành công nghiệp dầu mỏ Saudi Arabia vào năm 2012, cho thấy năng lực ngày càng tăng của quốc gia này.
‘Điểm nghẽn’ sống còn của kinh tế toàn cầu
Eo biển Hormuz là cửa ngõ huyết mạch nối vùng Vịnh ra thị trường thế giới, nơi trung chuyển khoảng 20% sản lượng dầu mỏ toàn cầu và phần lớn khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Đối với châu Âu, nơi đang tìm kiếm nguồn cung năng lượng thay thế Nga, Hormuz đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng nhiên liệu từ các nước vùng Vịnh như Saudi Arabia, Qatar, UAE.
Nếu Iran phong tỏa tuyến đường này, giá dầu thế giới có thể lập tức tăng vọt. Hậu quả trực tiếp là nguy cơ thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng tại châu Âu, đặc biệt ở các nước đang phụ thuộc mạnh vào nhiên liệu Trung Đông như Đức, Italy, Tây Ban Nha hay Hy Lạp.
Theo phân tích của ông Claude Moniquet, chuyên gia an ninh và cựu sĩ quan tình báo Pháp, việc đóng cửa eo biển Hormuz sẽ là “một thảm họa đối với châu Âu”.
Trong kịch bản xấu nhất, giá dầu có thể vượt mốc 130 USD/thùng, kéo theo làn sóng lạm phát mới tại khu vực đồng Euro. Giá năng lượng tăng sẽ làm tăng chi phí sản xuất, chi phí vận tải và sinh hoạt, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành công nghiệp chủ chốt như sản xuất, nông nghiệp và logistics.
Khả năng tiêu dùng của người dân suy giảm, trong khi chính sách lãi suất của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ chịu sức ép duy trì ở mức cao – cản trở các kế hoạch phục hồi kinh tế hậu đại dịch và xung đột Ukraine.
Ngoài dầu mỏ và LNG, Hormuz còn là tuyến đường huyết mạch cho nhiều mặt hàng khác từ châu Á sang châu Âu. Việc giao thương bị gián đoạn sẽ kéo theo tình trạng chậm trễ trong nhập khẩu nguyên vật liệu, thiết bị điện tử, linh kiện công nghiệp và hàng tiêu dùng. Phí bảo hiểm hàng hải tăng vọt, chi phí logistics đội lên, làm tăng giá thành sản phẩm và tạo thêm áp lực lạm phát.
Nguy cơ quân sự hóa và cuốn vào vòng xoáy xung đột
Cuối cùng, phong tỏa eo biển Hormuz không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn có thể kích hoạt các phản ứng quân sự từ Mỹ, lực lượng hải quân EU và các quốc gia vùng Vịnh.
Một cuộc đụng độ lớn giữa Iran và liên quân phương Tây có thể kéo theo Pháp hoặc Anh – những nước đang duy trì hiện diện hải quân trong khu vực – thực hiện nghĩa vụ theo Hiệp ước NATO, khiến châu Âu bị cuốn sâu vào một cuộc chiến khu vực mới.
Hiện tại, các nước châu Âu vẫn đang theo sát tình hình và thảo luận các phương án phản ứng trong khuôn khổ Liên minh châu Âu và NATO. Tuy nhiên, theo các nhà hoạch định chính sách, “phòng ngừa sớm luôn là chiến lược tốt nhất” – bao gồm cả việc tăng cường dự trữ năng lượng, tìm kiếm đối tác thay thế và sẵn sàng phản ứng nếu rủi ro hiện hữu trở thành hiện thực.
Theo Baoquocte.vn
(theo Euro News)
In bài viết